Η άρθρωση του ισχίου εντάσσεται στις διαθρώσεις με κινητικότητα και αποτελεί την μεγαλύτερη άρθρωση του σώματος.
Γράφει η Αναστασία Καφετζή - Κλινική Κινησιοθεραπεύτρια/ Δημοσιογράφος -
Οι αρθρικές επιφάνειες που συντάσσουν την άρθρωση του ισχίου είναι η κοτύλη της Πυέλου (λεκάνης), η οποία είναι μια κοίλη υποδοχή (μορφή κυπέλλου) και η σφαιρική κεφαλή του μηριαίου οστού (επίφυση), που περιστρέφεται ελεύθερα μέσα στην κοίλη επιφάνεια της κοτύλης.
Η άρθρωση του ισχίου, συνδέει τα κάτω άκρα με τον κορμό και πραγματοποιεί κινήσεις σε τρις άξονες : τον εγκάρσιο άξονα, τον οβελιαίο άξονα, και τον κάθετο άξονα.
Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μια ύπουλη νόσος αφού είναι μια από τις χρόνιες εκφυλιστικές νόσους, η οποία εκδηλώνεται εξαιτίας της φθοράς του χόνδρου των αρθρικών επιφανειών της μηριαίας κεφαλής και της κοτύλης. Άρα εν κατακλείδι η ολική φθορά είναι αναπόφευκτη.
Το αποτέλεσμα της εκφυλιστικής αυτής νόσου προκαλεί τη δυσλειτουργία στο ισχίο.
Η οστεονέκρωση του ισχίου, είναι άλλη μια παθολογική κατάσταση. Σε αυτή την περόπτωση παρατηρείται περιορισμός της αιμάτωσης της κεφαλής του μηριαίου οστού, με αποτέλεσμα τη νέκρωση του ανάλογου τμήματος, την καθίζηση της κεφαλής και την εκφύλιση της αρθρώσεως του ισχίου.
Η συγγενής δυσπλασία είναι μία πάθηση εκ γενετής στο ισχίο, της κοτύλης και της μηριαίας κεφαλής που κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης καταλήγει σε ένα εξαρθρωμένο ισχίο.
Η δευτεροπαθή οστεοαρθρίτιδα, προκύπτει από διαφορετικές πρωτογενής αιτίες, όπως δυσπλασία του ισχίου, ρευματοειδή αρθρίτιδα, σηπτική αρθρίτιδα, μετατραυματική αρθρίτιδα κτλ.
Εκτός από τις εκφυλιστικές νόσους του ισχίου, η παρουσία κατάγματος είναι από τις πιο σοβαρές και συχνές ενδείξεις για την προβληματική λειτουργία του ισχίου.
Η διάγνωση των παθήσεων του ισχίου γίνεται ελέγχοντας την κλινική εικόνα του ασθενή και σε απεικονιστικό έλεγχο.
Η θεραπεία συστήνεται ανάλογα με τα αίτια, τον βαθμό φθοράς του ισχίου και την ολοκληρωμένη κλινική εικόνα του ασθενή από τον θεράποντα ιατρό.
Στην περίπτωση της συντηρητικής θεραπείας ο ιατρός θα συμπεριλάβει την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή, την φυσιοθεραπευτική αγωγή, και ίσως κατά περίπτωση τη γενική αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενή.
Στη χειρουργική θεραπεία, υπάρχουν διαφορετικές μεθόδοι χειρουργικών επεμβάσεων, οι οποίες επιλέγονται ανάλογα με την ηλικία του ασθενή, και την νόσο από την οποία πάσχει.
Ο ρόλος της φυσιοθεραπείας είναι σημαντικός στην αποκατάσταση της αρθρώσεως του ισχίου, προεγχειρητικά, μετεγχειρητικά, ακόμη και προληπτικά σε πολλές περιπτώσεις.
Σκοπός είναι να φέρουμε το μέλος όσο πιο κοντά γίνετε στην πλήρης αποκατάσταση της λειτουργίας του. Αυτό μπορεί να συμβεί με την εκπαίδευση του ασθενή με ειδικές τεχνικές και μεθόδους. Ο ρόλος του φυσιοθεραπευτή είναι ίσως από τους πιο σημαντικούς τόσο ως προς την αποκατάσταση όσο και ως προς την αντιμετώπιση της ψυχολογίας του ασθενή.
Η διατήρηση της καλής ψυχολογίας του ασθενή καθ΄ όλη την πορεία της της νοσηλείας του, πρέπει να είναι βασικό μέλημα του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, καθώς και του οικογενειακού του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα η πλήρης αποκατάσταση της ψυχικής και σωματικής του υγείας.
Η φυσικοθεραπεία έχει ως σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας των πασχόντων μελών. Βασικό γενικό μέλημα της φυσικοθεραπείας, είναι η βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής του ασθενή.
ΠΡΟ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
-
Ενημέρωση, επικοινωνία με τον ασθενή.
-
Φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση: αξιολόγηση του πόνου και της αισθητικότητας.
-
Μέτρηση του εύρους κίνησης και της μυϊκής ισχύος.
-
Εκτίμηση της λειτουργικότητας του πάσχοντος μέλους.
-
Αναπνευστική Φυσικοθεραπεία, διαφραγματική αναπνοή.
-
Διδασκαλία των ασκήσεων που θα ακολουθήσουν.
Το πρότυπο βάδισης του ασθενούς και η κατάσταση του μυοσκελετικού του συστήματος πριν από την εγχείρηση καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το μετεγχειρητικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Μετά τη χειρουργική επέμβαση του ισχίου, ο ορθοπεδικός χειρούργος θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα τον φυσιοθεραπευτή, για το είδος του χειρουργείου που επέλεξε να διεξάγει και να δώσει τις ανάλογες οδηγίες για τη φόρτιση που θα ακολουθήσει . Η γνώση των δεδομένων αυτών θα καθορίσει την έναρξη, τον σχεδιασμό και την πρόοδο του προγράμματος.
Διακρίνονται οι ακόλουθες χρονικές φάσεις:
-
Αναπνευστική Φυσικοθεραπεία: εκμάθηση της διαφραγματικής αναπνοής, διδασκαλία εκπνοής και βήχα, παροχέτευση εκκρίσεων.
-
Σωστή τοποθέτηση ασθενούς στο κρεβάτι. Μετά το χειρουργείο τα πόδια πρέπει να παραμένουν απομακρυσμένα μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας μαξιλάρι απαγωγής.
-
Ασκήσεις ισορροπίας από ημικαθιστή ή ημιεδραία θέση στο κρεβάτι.
-
Ενεργητική κινητοποίηση μη χειρουργημένου μέλους .
-
Ασκήσεις κορμού – άνω άκρων: ενεργοποίηση κοιλιακών, ραχιαίων, ανύψωση λεκάνης, επανεκπαίδευση οσφυοπυελικού ρυθμού.
-
Κινητοποίηση χειρουργημένου μέλους Κινητοποίηση στον άκρο πόδα, ασκήσεις ‘‘ μυϊκής αντλίας’’ και ερεθίσματα ιδιοδεκτικότητας στην πελματιαία επιφάνεια.
-
Ισομετρικές ασκήσεις εκτεινόντων ισχίου από ύπτια θέση.
-
Ισομετρικές και ισοτονικές ασκήσεις καμπτήρων γόνατος από ημιεδραία θέση (προσοχή στη κάμψη του ισχίου).
Στην κινητοποίηση του χειρουργημένου μέλους Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενεργοποίηση των απαγωγών του ισχίου για να προληφθεί η εμφάνιση θετικού σημείου Trendelenburg .
Αντενδείξεις
-
Η κάμψη του ισχίου είναι απαγορευτική γιατί αναπτύσσονται δυνάμεις στο μετωπιαίο και στο οβελιαίο επίπεδο , οι οποίες συντελούν στη εμφάνιση στροφικών φορτίων που τείνουν να λυγίσουν προς τα πίσω την μηριαία ενδοπρόθεση.
-
Η άρση τεντωμένου σκέλους (SLR) πρέπει να αποφεύγεται , διότι αφ ’ενός θέτει στροφικά φορτία τα οποία δημιουργούν μεγάλο κίνδυνο χαλάρωσης – εξάρθρωσης της κεφαλής του μηριαίου και αφ ’ εταίρου επιφέρει μεγάλα συμπιεστικά φορτία στην άρθρωση του ισχίου.
-
Αποφεύγεται η απαγωγή ισχίου από πλάγια θέση γιατί τα συμπιεστικά φορτία αυξάνονται.
-
Η γωνία κορμού – ισχίου δεν πρέπει να μη φτάνει και να ξεπερνά την ορθή γωνία.
Έγερση – Φόρτιση – Βάδιση Προετοιμασία για την ορθοστάτηση.
-
Ασκήσεις αναπνοής
-
Ασκήσεις ισορροπίας.
-
Ελέγχεται η γενική κλινική εικόνα
-
Η καρδιακή συχνότητα και η αρτηριακή πίεση του ασθενούς .
Η Βάδιση ξεκινάει με τη χρήση βοηθήματος «Π» και η σωστή εκτέλεση της βάδισης είναι : Π – Πάσχον – Υγιές.
Ο βηματισμός πραγματοποιείται με τα πόδια ελαφρώς ανοιχτά, σε μικρές αποστάσεις.
Η συνεργασία μεταξύ γιατρού, φυσικοθεραπευτή και ασθενή αποτελεί το στοιχείο της επιτυχούς έκβασης της θεραπευτικής αποκατάστασης. Ο καθένας έχει το δικό του ρόλο την κατάλληλη στιγμή και ο ασθενής μέσα από αυτή την επικοινωνία νιώθει πιο ασφαλής, σίγουρος και συνεργάσιμος .
ΜΥΕΣ ΠΟΥ ΔΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ
-
Μέγας γλουτιαίος
-
Μέσος γλουτιαίος
-
Μικρός γλουτιαίος
-
Λαγονοψοίτης
-
Τείνοντας την πλατεία περιτονία
-
Ημιτενοντώδης
-
Ημιυμενώδης
-
Δικέφαλος Μηριαίος
-
Μέγας Προσαγωγός
-
Μακρός Προσαγωγός
-
Βραχύς Προσαγωγός
-
Ισχνός Προσαγωγός
-
Απιοειδής
-
Έσω Θυροειδής
-
Έξω Θυροειδής ,
-
Άνω δίδυμος
-
Κάτω δίδυμος
-
Τετράγωνος μηριαίος
-
Κτενίτης,
-
Ραπτικός