Η θεραπευτική άσκηση στο νερό-γνωστή και ως υδροθεραπεία-(hydrotherapy, aquatic therapy), αφορά την χρήση και εφαρμογή του νερού ως θεραπευτικού μέσου. Αποτελεί αρωγό στην προσπάθεια αποκατάστασης σε ασθενείς με μυοσκελετικές παθήσεις και συνεισφέρει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Γράφει η Σέβη Στεφανή -Κλινική Φυσικοθεραπεύτρια-
Η θεραπευτική άσκηση στο νερό-γνωστή και ως υδροθεραπεία-(hydrotherapy, aquatic therapy), αφορά την χρήση και εφαρμογή του νερού ως θεραπευτικού μέσου. Αποτελεί αρωγό στην προσπάθεια αποκατάστασης σε ασθενείς με μυοσκελετικές παθήσεις και συνεισφέρει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Στην φυσικοθεραπεία ο όρος υδροθεραπεία, υποδηλώνει την θεραπευτική χρήση με την εφαρμογή ασκήσεων στο νερό, ειδικά σχεδιασμένων προγραμμάτων για την αποκατάσταση ποικίλων παθήσεων. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει πως η επίδραση της υδρομηχανικής του υδάτινου περιβάλλοντος δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον άσκησης, που συντελεί στην αποκατάσταση της κινητικότητας των αρθρώσεων και στην μυϊκή ενδυνάμωση.
Η θεραπευτική άσκηση στο νερό περιλαμβάνει σειρές ασκήσεων που σε συνδυασμό με τις επιμέρους ιδιότητες του νερού, συμβάλλει στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ατόμων με παθήσεις του μυ σκελετικού συστήματος. Σε γενικές γραμμές, η υδροθεραπεία συντελεί στη βελτίωση της μυϊκής δύναμης, της φυσικής κατάστασης, στη διατήρηση της ισορροπίας του σώματος, στην αποκατάσταση του εύρους κίνησης και γενικότερα της κινητικότητας των αρθρώσεων, την ιδιοδεκτικότητα, σταθερότητα των ενηλίκων και των ηλικιωμένων.
Το υδάτινο περιβάλλον χρησιμοποιείται για τον προγραμματισμό των θεραπευτικών ασκήσεων, ιδιαίτερα σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Βασική προϋπόθεση είναι η επαρκής γνώση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του νερού και των παραμέτρων που καθορίζουν την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής άσκησης.
Γενικότερα η θεραπευτικές ασκήσεις στο νερό, επιδρούν στην ελάττωση του πόνου, στην αύξηση της μυϊκής δύναμης, στην αύξηση της αντοχής, στη βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας, στην επιβράδυνση της οστικής απορρόφησης, στη βελτίωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων, στη μυϊκή ευλυγισία.
Το νερό στην περίπτωση της υδροθεραπείας ή της θεραπευτικής άσκησης έχει σημαντική αξία, καθώς εξαρτάται από αυτό η ζωή κυρίως εξαιτίας των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του, όπως είναι η θερμοκρασία, η σχετική πυκνότητα, η υδροστατική πίεση, η αντίσταση, η άνωση και οι χημικές αντιδράσεις. Οι παράγοντες αυτοί έχουν ως συνέπεια η κίνηση μέσα στο υδάτινο περιβάλλον να εμφανίζει ιδιαιτερότητες σημαντικές για τη λειτουργική αποκατάσταση.
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΡΟΥ
Η θερμοκρασία
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού εξαρτώνται από την ικανότητα διατήρησης και μεταφοράς της θερμότητας. Η θερμοκρασία του υδάτινου περιβάλλοντος επηρεάζει κυρίως τη λειτουργία του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος. Η εντατική άσκηση σε θερμό νερό (33 C) έχει ως συνέπεια την ανύψωση της θερμοκρασίας του σώματος, (39 C), και πρόωρη κόπωση. Ενώ η εντατική άσκηση στο κρύο νερό (18 C) οδηγεί σε ελάττωση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος και αδυναμία μυϊκών συσπάσεων.
Η ιδανική θερμοκρασία άσκησης στο νερό θεωρείται η 28-30 C.
Η άνωση
Η άνωση μειώνει τις βαρυτικές επιδράσεις στο μυοσκελετικό σύστημα, προάγει τη μυϊκή χαλάρωση και ελαττώνει την τάση στις αρθρώσεις. H άνωση επιτρέπει σύνθετες ασκήσεις, καθώς μειώνει τα αρθρικά φορτία και τις τριβές ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες.Το νερό είναι το ιδανικό περιβάλλον για τα άτομα με τραυματισμούς του μυοσκελετικού συστήματος που πρέπει να γυμνάζουν τους μυς, χωρίς να αυξάνουν την φόρτιση των αρθρώσεων.
Άσκηση στο νερό με τη βοήθεια της άνωσης. {Τροποποιημένο από Becker B, Cole,(1997)}
H κατεύθυνση της δύναμης της άνωσης είναι προς τα άνω και κάθετα στην ελεύθερη επιφάνεια του νερού, αντίθετη δύναμη της βαρύτητας. Η άνωση είναι η δύναμη που αντιτίθεται σε κάθε κίνηση που συμβαίνει μέσα στο νερό με φορά προς τον πυθμένα. Παράλληλα υποβοηθά κάθε κίνηση που γίνεται προς την ελεύθερη επιφάνεια του νερού.
Η βαρύτητα
Η επίδραση της βαρύτητας εξαρτάται από το βάθος του νερού. Η εμβύθιση στο νερό ελαχιστοποιεί την επίδραση της βαρύτητας. Όσο μεγαλύτερο το βάθος εμβύθισης του σώματος, τόσο μικρότερη η επίδραση της βαρύτητας. Η βαρύτητα αυξάνει τη δυσκολία άσκησης με τη μείωση του βάθους του υδάτινου περιβάλλοντος. Ο θεραπευτής μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την εκτέλεση των ασκήσεων μειώνοντας το βάθος του νερού.
Η σχετική πυκνότητα
Η σχετική πυκνότητα του σώματος ορίζεται ως ο λόγος του βάρους του σώματος προς το βάρος ίσου όγκου νερού. Όταν η σχετική πυκνότητα είναι μεγαλύτερη της μονάδας, τότε γίνεται εμβύθιση. Όταν είναι μικρότερη της μονάδας, επίπλευση και όταν ισούται με τη μονάδα, υφίσταται επίπλευση ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του νερού. Η σχετική πυκνότητα καθορίζεται από τη σύσταση του σώματος. Τα ανθρώπινο σώμα συνίσταται από λίπος, μυϊκό ιστό, οστίτη ιστό, νερό, στοιχεία με ποικίλο ειδικό βάρος. Το λίπος έχει ειδικό βάρος 0,9. Τα οστά 1,5-2. Ο μυϊκός ιστός 1. Επίσης οι γυναίκες διαθέτουν περισσότερο λίπος από τους άνδρες, και γι’αυτό έχουν καλύτερη πλεύση. Επιπρόσθετα με τη διεργασία της γήρανσης, μειώνεται φυσιολογικά η οστική πυκνότητα, αυξάνεται ο λιπώδης ιστός και ελαττώνεται η μυϊκή μάζα. Το τελικό αποτέλεσμα αυτών των μεταβολών της γήρανσης είναι να μεταβάλλεται και η σχετική πυκνότητα του σώματος.
Η υδροστατική πίεση του νερού
Η πίεση αυτή βελτιώνει την κυκλοφορία, βοηθά στη μείωση των οιδημάτων. Όταν το σώμα βυθίζεται μέχρι τον τράχηλο-αυχένα, προκαλείται μετακίνηση ποσότητας αίματος από την περιφέρεια προς την θωρακική κοιλότητα. Άμεσο επακόλουθο είναι η αύξηση του προφορτίου της καρδιάς και η αύξηση του όγκου παλμού, σύμφωνα με το νόμο του Starling. Εξαιτίας της υδροστατικής πίεσης στο θωρακικό τοίχωμα, μεταβάλλεται η εκτασιμότητα των πνευμόνων και επηρεάζονται αρνητικά οι πνευμονικοί όγκοι και η ζωτική χωρητικότητα των πνευμόνων.
Επίσης η υδροστατική πίεση που ασκεί το νερό σε σώμα βυθισμένο σε αυτό, συμβάλλει στην ελάττωση της φλεγμονώδους επεξεργασίας, εξαιτίας της προκαλούμενης συμπίεσης. Επίσης η υδροστατική πίεση βοηθά στη σταθεροποίηση των ασταθών αρθρώσεων.
H αντίσταση του νερού
Είναι η αντίσταση ενάντια στην κίνηση μέσα σε ένα ρευστό. Προκαλείται από την τριβή των μορίων μέσα στο νερό. Η αντίσταση του νερού παρέχει τη δυνατότητα ασκήσεων με αντιστάσεις, με συνέπεια τη μυϊκή ενδυνάμωση. Η δύναμη αντίστασης αναπτύσσεται κατά την κίνηση του σώματος στο νερό, με φορά αντίθετη της φοράς της ταχύτητας. Το ιξώδες, δηλαδή το μέτρο της ρευστότητας, δημιουργεί δυσκολία-αντίσταση στην κίνηση. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μόρια του νερού προσκολλώνται στην επιφάνεια του σώματος που κινείται μέσα σε αυτό.
Η χημική επίδραση του νερού
Σε περίπτωση διάλυσης στο νερό χημικών ουσιών, οι οποίες απορροφούνται από το δέρμα και τους βλεννογόνους. Παράδειγμα αποτελεί η ιαματική λουτροθεραπεία.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ
Η υδροθεραπεία επιδρά στο μυοσκελετικό σύστημα, στο κυκλοφορικό, στο αναπνευστικό και στο νευρικό. Οι δράσεις αυτές σχετίζονται με ένα σύνολο αγγειακών, μυοσκελετικών, νευρικών και θερμορυθμιστικών μεταβολών. Οι μεταβολές αυτές καθορίζονται από παραμέτρους που προαναφέρθηκαν, όπως είναι η θερμοκρασία, η μέθοδος υδροθεραπείας, η παθολογική κατάσταση του ασθενή.
Η υδροστατική πίεση του νερού αυξάνει την φλεβική επαναφορά. Η άνωση εξουδετερώνει τη βαρύτητα και διευκολύνει τις κινήσεις. Η θερμοκρασία του νερού, επιδρά στην αιματική ροή. Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει την αιματική ροή και διευκολύνει τη ροή του αίματος στα άκρα. Η συνεχής υδροστατική πίεση, ασκώντας πίεση στο θωρακικό τοίχωμα, επηρεάζει την αναπνοή.
Επίσης η υποστηρικτική λειτουργία της άνωσης, σε συνδυασμό με τη διέγερση των αισθητικών υποδοχέων από την υδροστατική πίεση, αυξάνουν τη νευρομυική διεγερσιμότητα. Με αυτό τον τρόπο αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των ελαττωμένων κινητικών νευρώνων και ενδεχόμενα η μειωμένη σύνθεση και συγκέντρωση νευροδιαβιβαστών στις τελικές κινητικές πλάκες.Η άνωση ελαττώνει τις συμπιεστικές δυνάμεις στις αρθρώσεις και συντελεί στη μείωση του πόνου κατά την κίνηση. Η θερμότητα του υδάτινου περιβάλλοντος μειώνει το αίσθημα του πόνου. Με τη βοήθεια της άνωσης, το βάρος του σώματος δεν απαιτείται να στηρίζεται από τα κάτω άκρα και οι κινήσεις των άκρων και του κορμού, επιτελούνται πιο εύκολα. Με αυτό τον τρόπο αυξάνεται το εύρος κίνησης, διευκολύνεται η μυϊκή χαλάρωση, βελτιώνεται η μυϊκή ισχύς και αντοχή.
Οι φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού τονώνουν και ενδυναμώνουν το μυοσκελετικό σύστημα. Θεραπευτικές ασκήσεις, σταθεροποίηση του σώματος, ισορροπία, είναι μέθοδοι παρέμβασης και αντιμετώπισης των μεταβολών του μυοσκελετικού, εξαιτίας παθήσεων ή και γήρανσης. Η άσκηση στο νερό, συγκριτικά με την άσκηση στην ξηρά, παρουσιάζει πλεονέκτημα, καθώς είναι εφικτή ακόμη και σε περιπτώσεις ασθενών με τραυματισμένο, ή χειρουργημένο κάτω άκρο. Τα ψυχρά και μικρής χρονικής διάρκειας υδροθεραπευτικά μέσα, αυξάνουν τη λειτουργική ικανότητα των γραμμωτών μυών. H βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος στους μυς, και η απέκκριση των τοξικών μεταβολιτών που παράγονται στον μυϊκό κάματο, είναι οι μηχανισμοί προαγωγής της μυϊκής λειτουργίας. Οι ασκήσεις στο νερό βοηθούν τους ασθενείς με μυοσκελετικές παθήσεις, να βελτιώσουν τη δυναμική και στατική ισορροπία τους, γεγονός μεγάλης σημασίας για τους ηλικιωμένους που έχουν αυξημένο κίνδυνο πτώσεων.
Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η επίδραση της θερμοκρασίας του υδάτινου περιβάλλοντος στις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Η θερμοκρασία του νερού επηρεάζει τις φυσιολογικές λειτουργίες, κατά την είσοδο, την παραμονή στο νερό. Κατά την είσοδο στο νερό επέρχεται μεταβολή στην θερμοκρασία του σώματος, σύμφωνα με την αρχή της θερμικής ισορροπίας. Η μεταβολή αυτή καθορίζεται από παραμέτρους όπως είναι η θερμοκρασία του νερού, του αέρα, η υγρασία του περιβάλλοντος, η σύσταση των ιστών του σώματος, το ποσοστό του λιπώδους ιστού του σώματος. Σε θερμοκρασία νερού μικρότερη από 30 C παρουσιάζεται υποθερμία. Σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από 20 C μειώνεται η ικανότητα άσκησης στο νερό, υπάρχει δυσκολία παραμονής στο νερό και έντονα προβλήματα υποθερμίας
Ιδανική θερμοκρασία νερού για ασκήσεις και αγώνες θεραπευτικής κολύμβησης είναι η τιμή των 26 C. Σε αυτή την θερμοκρασία, η μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου κορυφώνεται. Σε αύξηση της θερμοκρασίας του νερού από 30-34 C, εμφανίζεται έντονη αγγειοδιαστολή, αυξημένη αιματική ροή, αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος και ελάττωση της ικανότητας απόδοσης. Οι θερμοκρασίες αυτές κρίνονται κατάλληλες για την άσκηση των παιδιών και των ηλικιωμένων.
Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη, πως κατά την άσκηση σε υδάτινο περιβάλλον, επέρχονται και μεταβολές ορμονικές. Σε χαμηλές θερμοκρασίες νερού, παρουσιάζεται αύξηση της έκκρισης αδρεναλίνης, νοραδρεναλίνης, αύξηση της έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών, ελάττωση της συγκέντρωσης της κορτιζόλης. Σε υψηλές θερμοκρασίες νερού, αυξάνεται η έκκριση αδρεναλίνης, νοραδρεναλίνης, καθώς και κορτιζόλης, ενώ ελαττώνεται η έκκριση των ορμονών του θυρεοειδή.
Στο μυϊκό σύστημα, σε ψυχρό περιβάλλον, μειώνονται η ενζυμική δραστηριότητα, η αιματική ροή, με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση της μυϊκής απόδοσης. Σε ζεστό νερό, αυξάνεται η αιματική ροή, παρατηρείται υπερθερμία τοπικά.
Συμπερασματικά, αναφορικά με την επίδραση της θερμοκρασίας του υδάτινου περιβάλλοντος, κατά την επιτέλεση ασκήσεων μέσα σε αυτό, μπορεί να διατυπωθεί πως προκαλούνται μεταβολές σε λειτουργίες του σώματος, οφειλόμενες στις φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού. Η θερμοκρασία του νερού, συνιστά σημαντική παράμετρο που επηρεάζει την απόδοση και τη συμπεριφορά του σώματος στο υδάτινο περιβάλλον.
Συνοψίζοντας, οι φυσιολογικές επιδράσεις-μεταβολές κατά την άσκηση ιδιαίτερα σε θερμό υδάτινο περιβάλλον είναι:
-
Αύξηση της φλεβικής επαναφοράς, αύξηση του προφορτίου, αύξηση του όγκου παλμού.
-
Αύξηση της καρδιακής συχνότητας.
-
Ελάττωση της αρτηριακής πίεσης.
-
Αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού. Αερόβια προσαρμογή.
-
Αύξηση του μυϊκού μεταβολισμού.
-
Μυϊκή χαλάρωση.
-
Ελάττωση του οιδήματος των βυθιζόμενων μερών, εξαιτίας της υδροστατικής πίεσης.
-
Ελάττωση μυϊκού σπασμού.
-
Δυνατότητα εκτέλεσης ασκήσεων με μεγάλο εύρος τροχιάς, καθώς η άνωση περιορίζει το αίσθημα δυσκολίας και αυξάνει το αίσθημα ασφάλειας.
-
Μείωση του πόνου
-
Αύξηση μυϊκής ισχύος και αντοχής.
-
Βελτίωση ιδιοδεκτικότητας. Η τριβή με το νερό διεγείρει τους ιδιοδεκτικούς υποδοχείς.
-
Αύξηση της πνευμονικής λειτουργίας. Αυξημένος αναπνευστικός ρυθμός.
-
Βελτίωση της περιφερικής κυκλοφορίας.
Οι ασκήσεις στο υδάτινο περιβάλλον, επιφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό και στην ψυχολογία των ατόμων-ασθενών. Η υδροθεραπεία προάγει την αυξημένη αυτοπεποίθηση, καθώς επιτρέπει αυξημένη κινητικότητα στο νερό. Η άσκηση στο νερό είναι ένας αναδυόμενος τομέας που αναμένεται να παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση μελλοντικά.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ.
Τα άτομα που πρόκειται να συμμετέχουν σε θεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης με ασκήσεις στο νερό, πρέπει να ελέγχονται προηγούμενα για ενδεχόμενες άλλες παθήσεις. Ενδεχόμενη λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν την καρδιακή λειτουργία, την αρτηριακή πίεση, τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, καθώς μπορεί να επηρεάζει την ικανότητα εκτέλεσης ασκήσεων υδροθεραπείας. Άτομα με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, σακχαρώδηδιαβήτη πρέπει να παρακολουθούνται.
Οι ηλικιωμένοι ασθενείς συνιστούν μια ιδιαίτερη ομάδα ατόμων που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Η άσκηση στο νερό μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ηλικιωμένων, στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής τους. Ωστόσο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πως η γήρανση οδηγεί σε μειωμένη καρδιακή παροχή, ελάττωση του όγκου παλμού.
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Σύμφωνα με το ΝCPAD (National Center on Physical Activity and Disability, 2009), oι ενδείξεις θεραπείας στο υδάτινο περιβάλλον είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:
-
Παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Κακώσεις μυών, συνδέσμων. Τενοντίτιδες. Κατάγματα χωρίς εξωτερική οστεοσύνθεση. Οστεοπόρωση. Ινομυαλγία.
-
Σε αθλητικές κακώσεις: του ώμου, του αγκώνα, της κερκιδωλενικής άρθρωσης, του καρπού, της αυχενικής, της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, της άρθρωσης του γόνατος, του ισχίου, της ποδοκνημικής.
-
Νευρολογικές παθήσεις.
-
Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος.
-
Ρευματικές νόσοι.
-
Ηλικιωμένοι ασθενείς.
-
Παχυσαρκία.
-
Σπαστικότητα.
-
Αισθητικές διαταραχές.
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Στις απόλυτες συγκαταλέγονται οι εμπύρετοι και έντονα εξασθενημένοι ασθενείς, καθώς και η ακράτεια ούρων. Ασθενείς με επιληψία πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Επίσης απόλυτες αντενδείξεις είναι ο τύφος, η χολέρα, η δυσεντερία.
Οι σημαντικότερες σχετικές αντενδείξεις εφαρμογής της υδροθεραπείας είναι παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, καρδιακές αρρυθμίες ανθεκτικές στην φαρμακευτική θεραπεία, η αρτηριακή υπέρταση και η υπόταση. Επίσης αντένδειξη αποτελούν οι παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως είναι η φυματίωση, οι κακοήθεις όγκοι του πνεύμονα, οι βρογχεκτασίες, το άσθμα. Ασθενείς με ενεργό πάθηση των πνευμόνων δεν πρέπει να συμμετέχουν σε πρόγραμμα υδροθεραπείας. Σχετική αντένδειξη αποτελούν τα έλκη των κάτω άκρων, οι λοιμώξεις του δέρματος, η θρόμβωση των κάτω άκρων, οι ηπατοπάθειες που συνοδεύονται με ίκτερο και ασκίτη.
ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ.
-
Ισχαιμικές παθήσεις του μυοκαρδίου. Καρδιακή ανεπάρκεια.
-
Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος.
-
Δερματοπάθειες. Ανοικτά τραύματα.
-
Αλλεργία στις χημικές ουσίες της πισίνας.
-
Εξωτερική οστεοσύνθεση.
-
Σοβαρή μυϊκή αδυναμία.
-
Μεταδοτικές παθήσεις.
-
Πυρετός.
-
Ηπατοπάθειες με επιπλοκές όπως είναι η κίρρωση και ο ασκίτης.
-
Νεφρική ανεπάρκεια.
-
Πρόσφατο εγκεφαλικό επεισόδιο.
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ.
-
Μηνιαία αιμορραγία γυναικών.
-
Πρόσφατη αφαίρεση ραμμάτων. Δεν ενδείκνυται υδροθεραπεία πριν την αφαίρεσή τους.
Σχετικά με την κάκωση του νωτιαίου μυελού, θα πρέπει να εξεταστεί αν είχε προηγηθεί χειρουργική επέμβαση, ή επιπλοκή ραχιαίας ρίζας, τα οποία δυσχεραίνουν τη εφαρμογή της μεθόδου
ΜΟΡΦΕΣ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
ΛΟΥΤΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το νερό των φυσικών και των ιαματικών πηγών πηγάζει από πετρώματα. Είναι μεταλλικό νερό που περιέχει διαλυμένα μεταλλικά στοιχεία, όπως νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο, θείο. Επίσης περιέχει διαλυμένα αέρια, άζωτο, διοξείδιο του άνθρακα, οξυγόνο. Το νερό των ιαματικών πηγών είναι όξινο, αλκαλικό ή ουδέτερο. Η ευεργετική επίδραση των ιχνοστοιχείων, που περνούν μέσα από το δέρμα στον οργανισμό, σε συνδυασμό με την κινησιοθεραπεία μέσα στο νερό, έχει σημαντική αποτελεσματικότητα στις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος.
Το θεραπευτικό αποτέλεσμα που επιτυγχάνεται από την χρήση ιαματικών νερών, είναι απόρροια 3 παραγόντων:
-
Της χημικής σύστασης και της ραδιενέργειάς τους.
-
Της θερμικής τους δράσης.
-
Της κίνησης μέσα στο νερό.
Τα συστατικά του ιαματικού νερού μεταφέρονται στον ανθρώπινο οργανισμό με διάφορους μηχανισμούς. Οι κυριότερες οδοί εισόδου στον οργανισμό είναι:
-
Η γαστρεντερική οδός. (ποσιθεραπεία).
-
Η αναπνευστική οδός. (εισπνεοθεραπεία).
-
Το δέρμα. (λουτροθεραπεία).
Στην έννοια της απορρόφησης-μεταφοράς, εμπεριέχονται τα φαινόμενα της διάχυσης, της προσρόφησης, της παθητικής και ενεργητικής μεταφοράς μέσω των μεμβρανών.
Ο θεραπευτικός στόχος στα νοσήματα του μυοσκελετικού είναι:
-
Η ελάττωση του πόνου.
-
Η αντιφλεγμονώδης δράση.
-
Η αύξηση της κινητικότητας των αρθρώσεων.
-
Η πρόληψη των υποτροπών.
-
Η βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Κύριες ενδείξεις η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, οι εκφυλιστικές σπονδυλοαρθροπάθειες. Στις φλεγμονώδεις αρθροπάθειες, όπως στη ρευματοειδή αρθρίτιδα προτείνονται τα θερμομεταλλικά νερά, οι θειούχες πηγές. Στις εκφυλιστικές αρθροπάθειες ένδειξη έχουν τα θειούχα και τα υπερραδιενεργά νερά. Η δράση της υδροθεραπείας στην περίπτωση αυτή είναι αναλγητική και μυοχαλαρωτική. Στην οστεοαρθρίτιδα γόνατος και ισχίου, έχει επίσης όφελος η υδροθεραπεία. Το ίδιο ισχύει και στην ουρική αρθρίτιδα, στην περιαρθρίτιδα του ώμου, στην επικονδυλίτιδα και στην τενοντίτιδα. Ο συνδυασμός υδροθεραπείας-φυσικοθεραπείας συντελεί στην καλύτερη δυνατή αποκατάσταση των παθήσεων του μυοσκελετικού.
Αντενδείξεις της λουτροθεραπείας αποτελούν οι μεταδοτικές ασθένειες, οι κακοήθεις όγκοι, εμπύρετες περιπτώσεις, με αναιμία, απώλεια βάρους, σοβαρή καρδιοπάθεια και ηπατοπάθεια.
Η βιολογική δράση της ιαματικής λουτροθεραπείας βασίζεται σε τρεις παράγοντες. Στον μηχανικό παράγοντα, εξαιτίας της άνωσης, επέρχεται χαλάρωση των μυών, απορρόφηση του οιδήματος και βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Ο θερμικός παράγοντας, συνεισφέρει στην αύξηση της τοπικής κυκλοφορίας, στην απομάκρυνση των διαβιβαστών της φλεγμονής, προκαλεί μυοχάλαση, ελάττωση του πόνου. Ο χημικός παράγοντας πιθανολογείται πως συνεισφέρει μέσω της διόδου ιόντων από το δέρμα στο αίμα, στον αρθρικό χόνδρο, στο αρθρικό υγρό.
ΥΔΡΟΜΑΛΑΞΗ
Με την έννοια υδρομάλαξη εννοείται η εφαρμογή πίεσης ακτίνας νερού από 1-5 atm σε σώμα που κινείται στο νερό. Επιτελείται σε πισίνα υδρογυμναστικής.
Κύριες ενδείξεις είναι η μετατραυματική θεραπεία των καταγμάτων, αντιμετώπιση των διαστρεμμάτων, των εξαρθρημάτων, της οσφυαλγίας, της ισχιαλγίας, των χαλαρών και σπαστικών παραλύσεων, της σπονδυλαρθρίτιδας.
ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πρόκειται για τη συνδυασμένη εφαρμογή κινησιοθεραπείας και υδροθεραπείας στην πισίνα. Το νερό είναι το ιδανικό μέσο για την αποκατάσταση. Κατά τη στάση στο υδάτινο περιβάλλον, το βάρος του σώματος ελαττώνεται, μειώνοντας έτσι τις φορτίσεις του μυοσκελετικού και ιδιαίτερα των αρθρώσεων. Βελτιώνεται η περιφερική φλεβική και η λεμφική κυκλοφορία, συμβάλλοντας στον περιορισμό του οιδήματος, στην απορρόφηση πιθανού αιματώματος. Βελτιώνεται επίσης η κιναισθησία του σώματος, η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης, η ισορροπία και η νευρομυική συναρμογή. Η θερμότητα του νερού, βοηθά στην χαλάρωση των μυών, και επιτρέπει την κινητικότητα με λιγότερο πόνο.Η διάρκεια της θεραπείας είναι συνήθως 5 έως 30 λεπτά
Η υδροκινησιοθεραπεία βελτιώνει:
-
Την αντοχή.
-
Την ταχύτητα.
-
Την ισορροπία.
-
Την ιδιοδεκτικότητα.
-
Τη δύναμη.
-
Την ευλυγισία.
-
Την ψυχολογία.
-
Την καριοαναπνευστική λειτουργία.
-
Την ικανότητα του αθλητή σε εξειδικευμένες κινήσεις του αθλήματός του. (sport specific).
Οι κύριες ενδείξεις εφαρμογής της υδροκινησιοθεραπείας είναι η ατελής σταθεροποίηση του κορμού, ο πόνος, η μυϊκή αδυναμία, το ελαττωμένο εύρος κίνησης, ο μυικός σπασμός, η μη φυσιολογική βάδιση.
ΜΕΘΟΔΟΙ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Οι συνηθισμένες τεχνικές-μέθοδοι υδροθεραπείας είναι οι ακόλουθες:
-
Bad Ragaz Ring Method.
-
Halliwick method.
-
Aquatic PNF.